مقدمه

دنیای امروز هرچه بیشتر به سمت استفاده از کامپیوترها و الگوریتم‌ها در حرکت است. این تغییرات بر تمامی جنبه‌های زندگی بشری تاثیرگذار است. در نتیجه معماری نیز از این تغییرات مستثنی نیست و باید خود را با آن تطبیق دهد. در این نوشته سعی داریم دلایل تاثیر تغییرات تکنولوژی بر معماری را بررسی کنیم.

۱- تاثیر مدلسازی پارامتریک در زیبایی شناسی و عملکرد معماری

طراحی پارامتریک ابتدا بیشتر در زمینه مدلسازی پارامتریک مطرح بوده است. اما به سرعت مشخص شد که این ابزار می‌تواند راهکارهای قدرتمندی را برای حل مسائل در زمینه‌های دیگر پیشنهاد دهد. امروزه می‌توان ردپای طراحی پارامتریک را در هر سه وجه طراحی، مهندسی و ساخت یک پروژه مشاهده کرد. هنگامی که معمار درحال پیداکردن راه‌حلی برای مسئله‌ای صرفا کارکردی است، باز چشم‌اندازهای زیبایی شناسانه خود را در آن تزریق می‌کند. از طرفی وقتی معماران درگیر وجوه هنری یک طراحی هستند باز باید همزمان مباحث فنی و عملکرد گرایانه آن را مدنظر قرار دهند. در نتیجه نمی‌توان این این دو حوزه را از یکدیگر جدا کرد.

درمیان تغییراتی که در تمامی رشته‌های مرتبط با معماری صورت گرفته است، پیشرفت‌های تکنولوژی مهمترین تاثیرات را بر معماری گذارده‌اند. می‌توان ردپای روش‌های طراحی پارامتریک را در تمام مراحل فرایند طراحی، در ظاهر بهینه سازی‌ طراحی یا تکامل آن دید. مدریت پروژه‌ها هم با ابزارهای قدرتمند BIM با قابلیت همکاری تمامی متخصصین مرتبط تغییرات زیادی را به خود دیده‌اند. در حوزه ساخت نیز ظهور روش‌های پیشرفته‌ی مطابق با طراحی‌های پارامتریک ذیل عنوان additive manufacturing تغییرات مهمی را بوجود آورده‌اند.

این انقلاب در حوزه‌های مختلف، به ناچار بر وجوه هنری معماری نیز تاثیر گذار است. مواردی مانند بهینه سازی فرم بوسیله الگوریتم‌ها و ساخت بوسیله ربات‌ها نوع جدیدی از زیبایی شناسی را نیز تعریف کرده‌اند. اما نتیجه مهمتر این تغییرات بالارفتن کیفیت و عملکرد بهتر طراحی‌های امروزه است. انتظار می‌رود کاربرد طراحی پارامتریک با فراهم آوردن قابلیت‌هایی همچون مدریت مسائل پیچیده و بهینه‌سازی در همه وجوه معماری افزایش چشم گیری پیدا کند.

۲- انقلاب در صنعت

نظریه‌ها و نتایج عملی آنها دائما درحال تغییر هستند. نظریه‌ها میتوانند نمایشی از الگوی پس زمینه یک فرایند در یک زمان بخصوص باشند. معماران درحالی که به فعالیت طراحی مشغول هستند باید به نظریات معماری عصر حاضر توجه کنند. نظریات مدرنیسم در دومین عصر صنعتی سازی متولد شد. جاییکه تولید انبوه و استاندارد سازی به جزئی از شخصیت معماری آن دوران تبدیل گشت. اما امروزه در سومین دوره صنعتی سازی با مواردی مانند رباتیک، محاسبات کامپیوتری و سفارشی سازی تولید روبرو هستیم.

معماری حرفه‌ای است که نتیجه نهایی آن چیزی جز یک محصول فیزیکی نیست. یک محصول مادی که تا سالها بر محیط اطرافش تاثیر می‌گذارد و از آن تاثیر می‌پذیرد. در نتیجه معماری نیز نیاز دارد تا با شرایط وفق پیدا کند. زبان‌های برنامه نویسی و فرایندهای طراحی و ساخت دیجیتال، شرایط این عصر را مشخص می‌کنند. می‌توان گفت یک “فرهنگ بر پایه تکنولوژی” درحال شکل گیری است.

۳- طراحی پارامتریک فلسفه و الگویی است که درس نامه‌های “مدرنیسم” را کنار زده است.

تفکر مدرنیسم با مفاهیمی مانند جهانی سازی، استاندارد سازی، تولید انبوه و یکسان سازی همراه بوده است. اما طراحی پارامتریک از مفاهیمی مانند زمینه گرایی، تطابق، تولید سفارشی و تنوع سخن به میان آورده است. تفاوت بنیادینی بین نظریه‌های سازنده این دو تفکر وجود دارد و معماران ناچارا در فعالیت‌های خود هردو را تجربه می‌کنند. باید توجه داشت که هدف اصلی نه آموزش نرم‌افزار بلکه تغییر الگوها، نوع نگرش و تفکر در حوزه معماری است.

معماران معمولا از طریق درگیری با برخی از مسائل یک پروژه و نیاز به حل آن با روش‌های پارامتریک، با این حوزه آشنا می‌شوند. بطور معمول تجربه شیوه‌های پارامتریک برای آن دسته از معمارانی که پیش زمینه فکری مدرنیسم را دارند، آسان نیست. اما طراحان می‌توانند با ابزارهایی که برنامه نویسی تصویری را ممکن می‌سازند، مانند گرس‌هاپر، طراحی‌های پیچیده‌ای را مدریت کنند. تجربه چنین محیط‌هایی باعث می‌شود معماران تطابق بیشتری با شرایط پیدا کنند. بزرگترین چالش در این حوزه تغییر الگوها و پارادایم‌ها در ذهن طراحان است. از نتایج این تغییر آن است که طراحان به جای استفاده از استانداردهای موجود به کنترل پارامترهای موثر بر طراحی می‌پردازند. معماران نیاز دارند تا به یادگیری روش‌های پژوهش، تحلیل و بکارگیری پارامترهای موثر بر طراحی و تاثیرپذیر از آن بپردازند.

۴- طراحی پارامتریک فقط یک سبک  نیست.

پاتریک شوماخر اصطلاح “پارامتریسیزم (Parametricism)“ را بعنوان یک سبک ابداع کرد. سبک، همواره تحت تاثیر مُد و سلیقه روز است. اما استفاده از طراحی پارامتریک هم بعنوان ابزار و هم به عنوان یک روش در معماری امروز قابل مشاهده است. و نتیجه آن ساخت ساختمان‌هایی با کیفیت بالاتر و خلاقانه‌تر برای جامعه امروز است.

ما باید بین طراحی به کمک کامپیوتر (Computerization) و طراحی کامپیوتری (Computational Design) تفاوت قائل شویم. طراحی به کمک کامپیوتر یعنی ارائه دیجیتالی آنچه طراحی شده است، مانند مدلسازی سه بعدی یک پروژه. این نوع برخورد با طراحی مدتهاست که رواج دارد و شیوه آن چندان با ترسیم دستی متفاوت نیست. اما طراحی کامپیوتری فرایندی است که طی آن، برای حل یک مسئله از الگوریتم‌ها و فرایندهای ریاضی استفاده می‌شود.

۵- IT اجازه کنترل پیچیدگی را به شما می‌دهد

طراحی پارامتریک و کامپیوتری امکانات بیشتری را نسبت به شیوه‌های قدیمی طراحی برای کنترل پیچیدگی‌ها به ما می‌دهد. معماران هم امروزه هرچه بیشتر طراحی‌های پارامتریک را در جنبه‌های مختلف کار خود دخیل می‌کنند. معماران پارامتریک با پارامترهایی‌ سروکار دارند که با آنها از مراحل برنامه ریزی و مدریت سایت تا انتخاب متریال‌ها و ساخت را می‌توان کنترل کرد. این امکانات این قابلیت را فراهم می‌کنند که بتوانیم محدودیت‌هایی را که با توانایی‌های ما محصور شده، کنار بزنیم. معماران قطعا می‌توانند این محدودیت‌ها را کنار بزنند…

۶- علم مواد و حوزه ساخت

موضوعات مرتبط با علم مواد و شیوه‌های ساخت، دو حوزه پیشرو در مطالعات معماری هستند. ماشین‌‌های ساخت CNC امروزه استفاده بیشتری در معماری دارند زیرا قابلیت تطبیق پذیری بالایی با شرایط هر پروژه دارند. معماران نیاز دارند تا از نحوه عملکرد این دستگاه‌ها مطلع شوند و آنها را در فرایند طراحی خود بکار گیرند. امکانات و ابزارهای مختلف درحال توسعه است و اگر شما فقط بر یک ابزار مسلط باشید، با مشکلات غیر قابل حل زیادی روبرو خواهید بود.

۷- مدلسازی اطلاعات ساختمان (BIM)

اکثر طراحانی که آینده خود را در طراحی کامپیوتری می‌بینند، به ناچار عضوی از این حوزه هستند. BIM یا هرنوع شیوه طراحی کامپیوتری یا مولّد دیگری به آرامی درحال جایگزینی شیوه‌های سنتی فرایند طراحی معماری هستند. معماران آینده باید انتخاب کنند که آیا می‌خواهند بعنوان کاربر این تکنولوژی‌ها با تمام محدودیت‌هایش نقش بگیرند. یا می‌خواهند در نقش طراحی باشند که با دانش برنامه نویسی می‌تواند از تمام قابلیت‌های این پیشرفت‌ها استفاده کند.

۸- هوش مصنوعی (AI)

هوش مصنوعی رقیب سرسخت معماری “تنبل” است. طرح‌هایی که به سادگی اکسترود کردن یک سری خطوط دو بعدی هستند به راحتی با الگوریتم‌های هوش مصنوعی جایگزین می‌شوند. معماران باید با استفاده از طراحی کامپیوتری محدودیت‌هایی را که در اطرافشان وجود دارد، کنار بزنند. راه ماندگاری معماران در این عرصه نه مخالفت با این پیشرفت‌‌ها بلکه دستیابی به ذهنی باز و خلاق است که قابلیت پذیرش و تطابق با این پیشرفت‌ها را در خود می‌بیند و به دنبال راهکارهایی خلاقانه مطابق با شرایط عصر حاضر است.

www.thorarchitects.com